Geçici Koruma Kimliği ve Şehir Dışı Seyahat İzni Nasıl Alınır?

Türkiye'de geçici koruma statüsü altında bulunan yabancılar -özellikle Suriyeliler için- geçici koruma kimlik belgesi ve şehir dışına çıkış izni (seyahat izni) önemli bir hukuki gerekliliktir. 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası nedir, bu belge nasıl alınır, şehir dışına çıkmak için ne yapılması gerekir gibi sorular; mülteciler tarafından sıklıkla araştırılmaktadır. Bu yazıda, 2025 yılı itibarıyla geçerli olan güncel uygulamaları, başvuru yollarını ve yasal hakları adım adım ele aldık.

1. Geçici Koruma Kimliği Nedir? Kimler Bu Statüden Yararlanabilir?

Türkiye’ye savaştan, iç karışıklıktan ya da hayati tehlikeden kaçıp gelen yabancılar için uygulanan koruma sistemi, “geçici koruma” olarak adlandırılır. Bu sistem, en çok Suriyeli mülteciler için bilinse de, Afgan, Iraklı, Filistinli ya da başka ülkelerden gelen kişiler de bu kapsama alınabilir.

Bu koruma kapsamında yabancıya verilen belgeye “geçici koruma kimlik belgesi” denir. Bu belge:

• 99 ile başlayan bir yabancı kimlik numarası içerir,

• Türkiye’de yasal olarak kalma hakkı tanır,

• Sosyal hizmetlere, sağlık ve eğitim imkanlarına erişim sağlar.

Örnek: "99234567890" şeklinde başlayan kimlik numaraları, kişinin geçici koruma statüsünde olduğunu gösterir.

2. Geçici Koruma Kimliği Nereden ve Nasıl Alınır?

Geçici koruma kimliği almak isteyen kişiler, bulundukları ilin Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne bizzat başvurmalıdır. Başvuru sırasında:

• Parmak izi alınır,

• Kayıt formu doldurulur,

• Kişisel bilgiler sisteme kaydedilir.

Başvuru İçin Gerekli Belgeler:

• Pasaport veya varsa ulusal kimlik belgesi

• Kişisel fotoğraf (bazı iller isteyebilir)

• Kalınan adresin beyanı

• Varsa sağlık sorunu ya da özel duruma dair belgeler

Not: Kimlik başvurusu genellikle aynı gün ya da birkaç gün içinde sonuçlanır. Başvuru sonucu olarak kişiye geçici koruma kimlik belgesi verilir.

3. 99 ile Başlayan Yabancı Kimlik Numarası Ne İşe Yarar?

99 ile başlayan yabancı kimlik numarası, kişinin geçici koruma statüsünde olduğunu gösteren bir tanıtım numarasıdır. Bu numara sayesinde:

• Sağlık kurumlarında kaydınız alınabilir,

• Çocuklar okula kayıt ettirilebilir,

• Devlet yardımlarına başvuru yapılabilir,

• Sosyal hizmetlerden faydalanılabilir.

Örnek Soru: “99 ile başlayan kimlik numaramla hastaneye gidebilir miyim?”

Cevap: Evet. Acil durumlar dahil olmak üzere devlet hastanelerinde hizmet alabilirsiniz.

4. Şehir Dışına Çıkmak İçin Geçici Seyahat İzni Nasıl Alınır?

Geçici koruma kapsamındaki kişiler, yalnızca kayıtlı oldukları il sınırları içinde kalmakla yükümlüdür. Yani İstanbul’da kayıtlı bir kişi, İzmir’e ya da Ankara’ya seyahat etmek istiyorsa, önceden izin almalıdır.

Geçici İzin Belgesi Nasıl Alınır?

1. Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne giderek form doldurulur.

2. Gideceğiniz şehir, tarih aralığı ve seyahat gerekçesi açıkça belirtilir.

3. Gerekçe belgelendirilmelidir (örnek: hastane randevusu, cenaze duyurusu, mahkeme celbi vs.).

4. Başvurunun onaylanması halinde geçici izin belgesi düzenlenir.

5. Seyahat İzni Olmadan Başka Şehre Gidersem Ne Olur?

İzin almadan il dışına çıkan kişiler hakkında şu yaptırımlar uygulanabilir:

• İdari para cezası

• Geri gönderme merkezine sevk

• Kimliğin iptali ve koruma statüsünün sona erdirilmesi

Bu nedenle şehir dışına çıkmadan önce mutlaka geçici izin başvurusu yapılması gerekir.

6. Geçici Koruma Kapsamındaki Haklar Nelerdir?

Geçici koruma altındaki kişiler, Türkiye’de şu haklardan faydalanabilir:

• Devlet hastanelerinde acil sağlık hizmetleri

• 18 yaş altı çocuklar için ücretsiz eğitim

• Valilikler, belediyeler veya Göç İdaresi üzerinden sağlanan yardımlar

• Belirli şartlarda çalışma izni başvurusu

• Hukuki yardım ve tercümanlık hizmeti

Suriyeli mülteciler, bu haklara erişen en büyük grubu oluşturur.

7. En Çok Aranan Sorularla Geçici Koruma Hakkında Merak Edilenler

• Geçici koruma kimliği nasıl alınır?

Geçici koruma kimliği almak için Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne giderek başvuru yapılmalıdır. Parmak izi alınır ve kayıt işlemi tamamlanınca 99 ile başlayan kimlik verilir.

• 99 ile başlayan kimlik numarası ne demek?

99 ile başlayan yabancı kimlik numarası, geçici koruma statüsünde olan mültecilere verilen resmi numaradır. Sağlık hizmetlerinden ve sosyal yardımlardan faydalanmak için kullanılır.

• Mülteciler şehir dışına çıkabilir mi?

Kayıtlı oldukları il dışına çıkmak isteyen mülteciler, Göç İdaresi’nden geçici seyahat izni almak zorundadır. İzinsiz seyahat etmek yasaktır.

• Suriyeliler seyahat izni almak zorunda mı?

Evet. Geçici koruma altındaki Suriyeliler, şehir değiştirmek istediklerinde mutlaka Göç İdaresi’nden izin belgesi almak zorundadır.

• Geçici seyahat izni kaç gün geçerli?

Genellikle 7 ila 15 gün geçerlidir. Süre sona ermeden kayıtlı olunan şehre geri dönmek gerekir.

• İzin almadan başka şehre gidersem ne olur?

Seyahat izni olmadan şehir dışına çıkanlar hakkında idari para cezası kesilebilir, geçici koruma statüsü iptal edilebilir veya geri gönderme işlemi başlatılabilir.

• Suriyeli kimliği ile hastaneye gidilir mi?

Evet. Geçici koruma kimliği olan Suriyeliler devlet hastanelerinde acil sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanabilir.

8. Hukuki Yardım Almak Neden Önemlidir?

Geçici koruma statüsündeki kişilerin yaşadığı en büyük sorunlardan biri, haklarını tam olarak bilmemeleridir. Seyahat izni alınmaması, kimlik güncelleme yapılmaması gibi işlemler, telafisi güç sonuçlara yol açabilir.

Bu nedenle bir yabancılar hukuku avukatından hukuki destek alınması, hem hakların korunması hem de mağduriyetlerin önlenmesi açısından çok önemlidir.